استان آذربایجان شرقی

با مساحت کل ۴۵۴۹۱ کیلومتر مربع  از سمت شمال به جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و نخجوان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان مرزبندی شده‌است.

این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کل محدودهٔ آن را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. این استان، یگانه استان ایران است که با ارمنستان هم‌مرز است و همچنین تنها استان کشور است که هم با خاک اصلی جمهوری آذربایجان و هم با جمهوری خودمختار نخجوان که برون بومی متعلق به جمهوری آذربایجان است، مرز مشترک دارد.

استان آذربایجان شرقی محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی البرز و زاگرس است .مرکز استان آذربایجان شرقی، کلان‌شهر تبریز است.

استان آذربایجان شرقی از هفت واحد کوهستانی تشکیل یافته‌است. رشته‌کوه اَرَسباران یا قره‌داغ شمالی‌ترین این واحدها بوده که از دیوان‌داغ آغاز شده و به درهٔ رود دره‌رود منتهی می‌گردد. رشته‌کوه قوشه‌داغ که از جنوب قره‌داغ شروع شده و به سبلان ختم می‌شود. تودهٔ آتش‌فشانی سبلان که ۴۸۱۱ متر ارتفاع داشته و مرز مشترک میان استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل محسوب می‌شود. رشته‌کوه‌های میشو و مورو که از غرب استان (مرند) آغاز شده و به ارتفاعات عون بن علی (عینالی) و شبلی منتهی می‌شوند که مرتفع‌ترین قله آن قله علی علمدار با ارتفاع حدود ۳۲۰۰ متر در مرند می‌باشد. رشته‌کوه بزقوش که با ۳۳۰۳ متر ارتفاع، مرز بین شهرستان‌های میانه–سراب و سراب–بستان آباد به‌شمار می‌رود. تودهٔ آتش‌فشانی سهند در جنوب تبریز در محدودهٔ شهرستان بستان آباد که ۳۷۰۷ متر ارتفاع دارد. رشته‌کوه اربط (تخت سلیمان) که از دامنه‌های جنوبی سهند شروع شده و به سمت جنوب امتداد می‌یابد.

استان آذربایجان شرقی به دلیل وسعت زیاد دارای آب و هوای متنوع است. به‌طوری‌که بیشترین دمای ثبت شده در شهرهای میانه و جلفا می‌باشد که مردم این شهرها دمای ۴۵ + درجه بالای صفر را تجربه کرده‌اند و همچنین کمترین دمای ثبت شده در استان و در کلیه شهرهای ایران مربوط به بستان آباد با دمای ۴۶ – درجه زیر صفر می‌باشد. میانگین بارندگی سالیانه ۲۵۰ الی ۳۰۰ میلی‌متر است.

در این بخش در تلاشیم اطلاعات کوهستان ها ، دیواره ها ، دره ها ، غارها و دیگر منابع طبیعی آذربایجان شرقی را با کمک باشگاه های کوه نوردی استان گرد آوری و در اختیار کاربران خود قرار دهیم .

دو قله مرتع استان :

1. جنوار  ۳۸۸۴ متر – شهرستان سراب – در بخش کوه های شرقی آذربایجان شرقی – منطقه حفاظت شده یای قاری | توضیح : شامل مقررات منع رفت و آمد – صعود با هماهنگی هیئت کوه نوردی استان
2. قوچ‌گولی داغ(کمال)۳۷۰۷ متر – شهرستان بستان آباد – در بخش کوه های مرکزی آذربایجان شرقی – منطقه حفاظت شده سهند | توضیح : صعود با تدابیر و رعایت الزمات محیط زیستی

برای آگاهی از وضعیت جوی قلل استان در سایت هوا کوه بر روی این ( لینک ) کلیک نمایید

برای آگاهی از وضعیت جوی قلل استان در سایت قله بر روی این ( لینک ) کلیک نمایید

کوه‌های مرکزی : 

در بخش مرکزی استان آذربایجان شرقی واقع شده‌است.

1. قوچ‌گولی داغ(کمال)۳۷۰۷ متر
2. بزداغی(آلاداغ) ۳۶۲۸ متر
3. تیغه ۳۶۱۳ متر
4. دمیرلی داغ ۳۶۰۵ متر
5. آق‌داغ(لیقوان) ۳۵۸۳ متر
6. حرم داغ ۳۵۶۲ متر
7. جام داغی ۳۵۴۸ متر
8. گیروه داغی(۱) ۳۵۳۴ متر
9. سهند ۳۵۲۸ متر
10. گیروه داغی(۲) ۳۵۲۴ متر
11. سلطان داغ ۳۴۵۱ متر
12. عُمر داغی ۳۴۳۹
13. زینکی داغی ۳۴۰۳
14. توراغایی ۳۴۰۱ متر
15. ورَزَن داغی ۳۳۹۹ متر
16. قارمیش ۳۳۸۸ متر
17. میدان داغ ۳۳۸۱ متر
18. بایندر گیروه سی ۳۳۷۹ متر
19. تندیرلی ۳۳۷۶ متر
20. قوجا داغی ۳۳۴۸ متر
21. آختا ۳۳۳۴ متر
22. یُهرلی ۳۳۲۹ متر
23. قانشار داغی ۳۳۱۹ متر
24. لیقوان گیروه سی ۳۳۱۵
25. جَیَن داغی ۳۳۱۵ متر
26. کولوهلی ۳۳۰۷ متر
27. گئچی قالاسی ۳۳۰۵ متر
28. زری داغ ۳۲۹۵ متر
29. نال تکن ۳۲۷۹ متر
30. آرخاش داغی ۳۲۷۴ متر
31. گوزل بولاغی ۳۲۶۸ متر
32. شرشرداغ ۳۲۳۹ متر
33. پولوهلی ۳۲۳۶ متر
34. چشمه آخان ۳۲۳۲ متر
35. کمال داغی (لیقوان) ۳۲۱۹ متر
36. علی‌وردی داغ ۳۲۰۸ متر
37. توپراخلی داغی ۳۱۸۴ متر
38. بهادر داغی ۳۱۸۱ متر
39. درویشلر ( ۲ قله کنار هم) داغی ۳۱۷۷ متر
40. نوئورداغ ۳۱۳۸ متر
41. قوناخ گورمز ۳۱۳۵ متر
42. شیله سر ۳۱۱۹
43. چاخ چاخ داغی ۳۱۱۷ متر
44. شرف داغی ۳۱۰۸ متر
45. قیزیل داغی ۳۰۵۷ متر
46. مُتال داغ ۳۰۵۳ متر
47. یانئخ داغ ۳۰۴۷ متر
48. شاه نظر ۳۰۴۵
49. شکر داغی ۳۰۳۲ متر
50. ناخیرداغی ۳۰۲۸
51. دودانلو ۳۰۱۲ متر
52. آت داغی ۳۰۰۲ متر
53. بویوک داغ ۲۹۸۲ متر
54. اروانه داغ ۲۹۴۹ متر
55. آغ داغ(هشترود) ۲۹۴۷ متر
56. چماقلو ۲۹۱۹ متر
57. قباق داغی ۲۹۱۵ متر
58. قارقالان ۲۹۱۲
59. سِهرین داغی ۲۹۰۲ متر
60. اولیاء،چیچکلی(چنار)داغی ۲۸۵۹ متر
61. اوچ قیزلار داغی ۲۸۴۳ متر
62. قوزی جاق ۲۸۳۲ متر
63. قیلیش قیه ۲۸۳۱ متر
64. اوریان داغی ۲۷۹۳ متر
65. داش آخان ۲۷۸۴ متر
66. جناق داغ ۲۷۸۲ متر
67. اجاق داغی ۲۶۳۱ متر
68. سیران داغی ۲۶۳۱ متر
69. یلی قیه ۲۶۳۰ متر
70. سامانچی داغی ۲۶۲۰ متر
71. شاوان داغی ۲۶۱۹ متر
72. قبله‌داغ ۲۵۲۱ متر
73. بلیندی ۲۵۳۳ متر
74. دیاگی ۲۵۲۲ متر
75. آلمالو گولی ۲۴۶۱ متر
76. قطور داغی ۲۴۲۶ متر
77. سیاه پوش ۲۴۱۷ متر
78. چناق گولی ۲۳۴۷ متر

————————————————————————————————————————————–

1. جنوار  ۳۸۸۴ متر
2. بابامقصود ۳۷۰۵ متر
3. آلادین ۳۷۰۱ متر
4. هزار میخ ۳۶۹۸ متر
5. قالاداش ۳۶۹۲ متر
6. قیغ دورماز ۳۶۶۵ متر
7. قزل بره شمالی ۳۶۱۷ متر
8. آیقار ۳۶۱۵ متر
9. هیکل داغی ۳۵۵۶ متر
10. قره بورون ۳۴۷۴ متر
11. ساری گونی ۳۳۶۴ متر
12. ساری کوهور ۳۳۴۰ متر
13. گونش یر ۳۳۲۰ متر
14. هاچا داغی ۳۲۹۵ متر
15. قطور داغی ۳۲۸۳ متر
16. چاخاناخ شوشی ۳۲۲۷ متر
17. چال داغی ۳۱۴۹ متر
18. طاووس داغ ۳۱۴۰ متر
19. قیسیر داغی ۳۱۲۵ متر
20. نرمیق ۳۱۰۵ متر
21. الچلی داغی ۳۱۰۰ متر
22. ایلانجوق ۲۶۹۵ متر

در جنوب شهرستان سراب و در شمال شهرستان میانه و واقع شده‌است.

1. بزقوش(آغ داغ)۳۲۹۸ متر
2. پلو داغی ۳۲۴۳ متر
3. قیسیر ۳۲۲۸ متر
4. شالقون ۳۱۸۱ متر
5. بایدی قولی ۳۰۹۶
6. بیلاردان ۳۰۵۸ متر
7. تیرچایی ۳۰۳۲ متر

————————————————————————————————————————————–

در محدودهٔ شهرستان‌های اهر، هریس، ورزقان، هوراند و مرند قرار گرفته‌است.

1. سامبران
2. سلطان جهانگیر ۳۲۶۵ متر
3. سلطان سنجر ۳۱۷۶ متر
4. کمکی داغ(کیامکی) ۳۳۵۸ متر
5. قانلی داغ ۳۲۷۳ متر
6. قلنج داغی ۳۲۰۱ متر
7. باغچه بند ۳۱۶۶ متر
8. قوشاداغ(یای قاری) ۳۱۴۱ متر
9. زیدر داغی ۳۰۹۵ متر
10. جله داغی ۳۰۹۱ متر
11. جم داغی ۳۰۷۶ متر
12. قصبه(کسبه) ۲۹۶۰ متر
13. سرپه دره ۲۹۴۱ متر
14. هشته سر ۲۹۳۷ متر
15. زینقانلو ۲۸۹۸ متر
16. قلندران باشی ۲۸۸۹ متر
17. آیناخلی ۲۸۷۸ متر
18. آغداش(ایری داغی) ۲۸۵۸ متر
19. مشک عنبر(آرا یورد داغی) ۲۸۵۲ متر
20. پیر داغی ۲۸۴۸ متر
21. پُشته باشی ۲۸۳۷
22. قاباخ تپه ۲۸۰۷ متر
23. پیرسقا ۲۷۸۸ متر
24. قان قاللی ۲۷۴۸ متر
25. سایگرام داغی ۲۷۴۷ متر
26. گوروش داغی ۲۷۳۷ متر
27. سئحراما داغی ۲۷۳۲ متر
28. قیزیللی داغی ۲۷۳۵ متر
29. توپ خانا ۲۷۰۵ متر
30. شیور ۲۶۶۲ متر
31. دره‌ریز ۲۶۰۰ متر
32. موغیئتی ۲۵۹۸ متر
33. قازان داغ ۲۵۷۲ متر
34. یاریم جان ۲۵۳۲ متر
35. آق‌داغ(گویجه بل) ۲۴۹۸ متر
36. قره‌گوز ۲۴۱۵ متر
37. قئچی قیران ۲۴۱۵ متر
38. بوغدا داغی ۲۳۵۰ متر
39. جمهور (قلعه بابک) ۲۳۰۰ متر
40. دیوان داغ ۲۲۵۷ متر
41. کمتال(بزداش) ۲۱۲۳ متر
42. گئچی قلعه‌سی ۲۰۵۰ متر
43. گئچی قالاسی(پلو داغی) ۱۸۰۰ متر

در محدودهٔ شهرستان‌های تبریز، شبستر و بستان‌آباد واقع شده‌است.

1. تک‌آلتی ۲۶۲۷ متر
2. دند ۲۳۹۱ متر
3. بهلول ۲۲۲۲ متر
4. پیرموسی ۲۲۱۰ متر
5. خواجه مرجان ۲۲۱۰ متر
6. چله خانا ۲۱۸۹ متر
7. آیدین داغی ۲۱۰۶ متر
8. عینالی(عون بن علی) ۱۸۰۳ متر و در بلندترین نقطه ۱۹۱۸ متر
9. هیلله ۱۸۵۰ متر

————————————————————————————————————————————–

در محدودهٔ شهرستان‌های میانه و چاراویماق قرار گرفته‌است.

1. زربوو(قبله)داغی ۳۲۰۶ متر
2. اوکوز اولن داغی ۲۸۹۶ متر
3. اربت‌داغ ۲۸۴۳ متر
4. قانلی قجر ۲۸۴۰ متر
5. خالا‌اوجاقی ۲۸۳۰ متر
6. گل دامن ۲۷۴۵ متر
7. اوچ مازو ۲۴۸۸ متر
8. اکوزداغ ۲۴۱۳ متر
9. قافلانکوه ۱۸۸۰ متر

————————————————————————————————————————————–

در جنوب شهرستان مرند و شمال شهرستان شبستر واقع شده‌است.

1. علی علمدار ۳۱۳۱ متر
2. گوی زنگی ۳۰۷۶ متر
3. قاریاتان ۲۹۷۸ متر
4. دریان میشو(کوسابابا) ۲۹۶۷ متر
5. آغ چشمه(هرو) ۲۹۳۵ متر
6. آغ بابا ۲۹۲۱ متر
7. تیل داغی ۲۹۱۱ متر
8. اریش داغی ۲۸۷۹ متر
9. طویل داغی ۲۸۷۴ متر
10. گورگور باشی ۲۸۶۴ متر
11. دانا قیران ۲۸۵۱ متر
12. میشوداغی(فلک) ۲۸۴۷ متر
13. زیل داغی (شانجان) ۲۷۹۹ متر
14. قره‌بلله ۲۵۷۰ متر
15. اویوخ داغی ۲۶۳۹ متر
16. چهرگان داغی ۲۵۳۸ متر
17. قازان داغی ۲۴۳۳ متر

در محدودهٔ شهرستان اسکو قرار گرفته‌است.

1. چُپوقلو یا داش داغی ۲۱۷۶ متر
2. هلاکوخان(قلعه داغی) ۲۰۳۸ متر
3. ساری قانلی ۲۰۱۷ متر
4. گیردکانلی ۱۹۸۵ متر
5. طاخچالی(کسو) ۱۹۶۵ متر
6. گمیچی گدیکی ۱۹۴۵ متر
7. داش کسن ۱۹۰۳ متر
8. توربین داغی(داشی) ۱۴۵۳ متر ارتفاع دیواره ۸۵ متر

بطور کلی حدود  191 قله در سطح آذربایجان شرقی تا به امروز شناسایی شده است . 1403/12/18

منبع